Zimą też warto płynąć Wartą

 Program:

10.30 – spotkanie uczestników spływu 11.00 – początek I Zimowego Spływu Kajakowego „Zimą też warto płynąć Wartą” – oficjalne rozpoczęcie spływu nad rzeką Wartą przy ul. Nadrzecznej (tam gdzie zwykle między mostem a kładką, na wysokości tablicy informacyjnej) 12.00 – przerwa na progu w Mirowie 12.15 – kontynuacja spływu 12.30 – Przybycie do ośrodka TKKF Pegaz na Mirowie 13.00 – ciepły posiłek dla uczestników spływu Zakończenie ok. 13.30. Organizator: Regionalne WOPR Kom. 604 453 794

Przypomnijmy: I Spływ Kajakowy Wartą ruszył w sierpniu 2005 roku. To jeden z elementów otwarcia się Miasta na Wartę. Dotychczas nieco zapomniana i zaniedbana, stała się obiektem zainteresowania władz Częstochowy. W 2006 roku odbyło się już 15 spływów kajakowych po rzece Warcie, w tym I etap VII Międzynarodowego Spływu Kajakowego „Warta – Tour 2006” organizowany przez Wielkopolskie Stowarzyszenie Turystyki i Rekreacji Wodnej „Warta” w Poznaniu. 

W roku 2008 od maja do września było ich już aż 30. To znakomity sposób na popularyzację walorów przyrodniczych i krajoznawczych doliny Warty. Otwarcie Miasta na rzekę, to zarówno inwestycje w czystość wód – ISPA; jak i inwestycje w otoczenie rzeki. Powstał pas bulwarów na wałach przeciwpowodziowych. Przebudowany został most na ulicy Mirowskiej zyskując, klasycyzujące balustrady. W dalszych planach jest zagospodarowanie Złotej Góry i okolic wzgórza Gąszczyk na Mirowie. Widać także społeczne inicjatywy. TKKF PEGAZ – znany z organizowania kuligów zimą i przejażdżek konnych latem przymierza się do uruchomienia wypożyczalni kajaków. Szkoła podstawowa na Mirowie (nauczyciel p. Kuroń) organizują rowerową ligę jurajską. Stajnia z końmi wierzchowymi znajduje się także w Scoucie ( przy DK-1). Ścieżki nadwarciańskie są licznie odwiedzane przez rowerzystów. Na skałce na Mirowie wspinają się taternicy.

Rzeka, której źródła znajdują się w dzielnicy Zawiercia w Kromołowie, wpływa do Częstochowy na 15 km swojego biegu. Jej czystość określana była jako pozaklasowa, lecz od kilku ostatnich lat parametry rzeki pokazują wyraźną poprawę. Na odcinku od Korwinowa do Mirowa badania określają zanieczyszczenia w normie III klasy ze względu na stan sanitarny jak i zanieczyszczenia fizykochemiczne. Pod względem wskaźników zawartości metali ciężkich oraz związków mineralnych wody Warty nie przekroczyły norm I klasy; zanieczyszczenia bakteryjne ( ilość bakterii Coli) są w granicach normy III klasy. Są to parametry bezpieczne dla uprawiania sportów wodnych (kajakarstwo) , choć kąpiel nie jest zalecana. Warta tworzy korytarz naturalnej roślinności nadwodnej. Pod względem bogactwa przyrodniczego najważniejsze znaczenie ma przełom pod Mirowem. Trzcinowiska w starorzeczu pod wzgórzem Gąszczyk, roślinność terenów podmokłych w tym rejonie z tak rzadkimi okazami jak rosiczka szerokolistna – obszar wart ochrony. Jest to także miejsce bytowania kilkudziesięciu gatunków ptaków wodnych, spotkać tu można tysiące różnorodnych motyli i chrząszczy. Samo wzgórze Gąszczyk to najdalej na północ wysunięty fragment buczyny karpackiej oraz naturalny grąd jesionowo – grabowy. Znajduje się tu także pozostałość ( wały) najstarszego grodu częstochowskiego z epoki państwa Wiślan ( IX-XI w.) Na start I sondażowego Spływu zaproszono osoby związane z rzeką. Udział w spływie wzięli także dziennikarze – reprezentujący redakcje częstochowskich dzienników.

WARTO WIEDZIEĆ I ZOBACZYĆ • rzeka Warta jest prawostronnym dopływem rzeki Odry uchodzącym do niej poniżej miasta Gorzów Wlkp. Jej źródła znajdują się w Kromołowie (obecnie dzielnicy miasta Zawiercie). Długość rzeki na terenie miasta wynosi ponad 15 km. Do niedawna rzeka z dopływami na terenie miasta Częstochowy była wykorzystywana jako naturalny odbiornik ścieków przemysłowych zakładów włókienniczych: „Ceba”, „Elanex”, „Warta”, „Wełnopol” oraz Fabryki Papieru i innych zakładów położonych w jej pobliżu. Na stany wody w Warcie zdecydowany wpływ ma zbiornik retencyjny „Poraj”. • nazwa rzeki Warty ma kilka prawdopodobnych wyjaśnień: „wartka” – o szybkim nurcie, „warta” – stanowić wartość, być czymś cennym (była zarybiona, można było się nad nią osiedlać, spławiać drewno itp.) „warta” – strzec, pilnować, czuwać nad czymś (była na wielu odcinkach naturalną granicą). • Od wiosny 2005 r. po prawej i lewej stronie rzeki Warty prowadzony jest remont wałów przeciwpowodziowych. Prace wykonywane są przez firmę REM-WOD z Kielc, na zlecenie administratora rzeki – Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu, • Całkowita długość remontowanych odcinków wałów wynosi ok. 5 km, • Całkowita wartość zadania ponad 1 mln 700 zł. • Inwestycja nad Wartą z pewnością poprawi estetykę tej części miasta, a szczególnie bulwarów, które stanowią naturalne szlaki ścieżek spacerowych i rowerowych.

KANAŁ WARTY KUCELINKA Dane podstawowe: Długość 6,87 km Wysokość w rejonie wlotu 248,0 m npm. Wysokość przy ujściu 243,5 m npm Koryto uregulowane Kanał Kucelinka jest kanałem ulgi i prawą odnogą rzeki Warty biorąc swój początek w węźle wodnym w dzielnicy Bugaj. Istniejący tu system dwóch jazów rozdziela wody Warty na Kucelinkę i Wartę. Kanał ten został wybudowany w okresie wojennym w latach 1941 –43 i zmodernizowany na początku lat pięćdziesiątych w czasie budowy ujęć wody dla Huty „Częstochowa”.

PARK IM. GABRIELA NARUTOWICZA W CZĘSTOCHOWIE Park im. G. Narutowicza został założony w 1920 roku wg projektu W. Jałowieckiego na obszarze 5,86 ha. Obecny teren obejmuje 3,85 ha – jest zmniejszony w związku z budową w latach 70 – tych drogi krajowej DK –1. W obrębie parku znajduje się liczny starodrzew w postaci ładnych egzemplarzy grabów, lip, dorodnych dębów, klonów, kasztanowców. Rosną tu stare okazy wierzb płaczących, pochodzących z początku istnienia parku, a także głogi. Z okresu założenia parku pochodzą również pozostałości biegnącej w kierunku wschód – zachód alei obsadzonej topolami kolumnowymi. Od ok. 10 lat park jest sukcesywnie poddawany zabiegom renowacyjnym. Posadzone zostały platany, dęby czerwone, katalpy, wiśnie piłkowane „Kanzan” (we frontowej części parku), buki, sosny czarne, jabłonie ozdobne. Rozpoczęto również zakładanie rabat bylinowych.

POMNIK CHRYSTUSA BRATERSTWA MIĘDZY NARODAMI Historia powstania tego pomnika w naszym mieście wiąże się z obchodami VI Światowego Dnia Młodzieży w sierpniu 1991 r. Oryginał częstochowskiego monumentu znajduje się we Włoszech w miejscowości Monchio w prowincji Modena. Pomnik upamiętnia rzeź dokonaną na 163 mieszkańcach tej miejscowości w czasie II wojny światowej. Po wojnie rodziny pomordowanych zawiązały fundację pod nazwą KOMITET OSIEROCONYCH, dzięki której powstał pomnik. Autorem projektu rzeźby był włoski artysta plastyk ROMANO BUFFAGNI (czyt. Bufani). Dzięki staraniom włoskiej fundacji kopie tego pomnika powstały w kilkunastu państwach w różnych stronach świata min. Stanach Zjednoczonych, Argentynie. W pierwotnym założeniu pomnik miał symbolizować śmierć niewinnych ofiar II wojny światowej. Propozycja ufundowania i usytuowania repliki pomnika w Częstochowie została oficjalnie zgłoszona władzom miasta w czerwcu 1991 r. Autorem postumentu otoczenia był artysta plastyk Henryk Kmieć, a wykonawcą Przedsiębiorstwo BUDREM z Częstochowy. Z różnych przyczyn nie udało się ustawić pomnika w zaplanowanym terminie. Statuę ustawiono na prowizorycznym postumencie w sierpniu 1991 r., na kilka dni przed przyjazdem Papieża i obchodami VI Światowego Dnia Młodzieży. Rzeźba pomnika waży ok. 250 kg . Wykonano ją z kompozycji włókna szklanego i żywic o dużej wytrzymałości. Figura ma wysokość ok. 5 m. Podarowana rzeźba Chrystusa Braterstwa Między Narodami ma symbolizować zwycięstwo dobra nad złem, a wyciągnięte ręce mają nawoływać do braterstwa między narodami. Uroczystego poświecenia pomnika dokonano w dniu 22 listopada 1992 r. w czasie obchodów Święta Chrystusa Króla.

DZIELNICA MIRÓW Jedna z najpiękniej położonych dzielnic Częstochowy, jako wieś znana już od XIII wieku. Dłużej nawet, bo grodzisko na wzgórzu Gąszczyk nad obecną dzielnicą istniało w IX – XI w.; można je określić kolebką współczesnego miasta. Walorem Mirowa jest krajobraz przełomu Warty, ślad przebicia się rzeki przez wzgórza jurajskie. Dolina Warty zachwyca różnorodnością przyrodniczą. Wzgórze Gąszczyk pokryte jest naturalnym zespołem leśnym (projektowany rezerwat przyrody), podmokłe obszary nad wodne są królestwem motyli i ostoją lęgową ptactwa wodnego. Rozwój Mirowa przekreśliła w latach 50-tych rozbudowa Huty Częstochowa. Huta zajęła znaczny obszar dawnej gromady Mirów, utworzona strefa ochronna zahamowała rozwój osadnictwa w reszcie dzielnicy. Mimo tych ograniczeń dzielnica szczyci się nie tylko krajobrazem. Znajduje się tu Ośrodek Sportów Konnych “Pegaz”, istnieje lokalny dom kultury, szkoła podstawowa z nową salą gimnastyczną. Mirów to „złota brama” Częstochowy. Szlakiem od Mstowa, doliną Warty wkraczają do Częstochowy liczne pielgrzymki. Jest to też doskonałe miejsce spacerowo – rekreacyjne. Przebiegają tędy szlaki turystyczne: pieszy „Jury Wieluńskiej” oraz rowerowe: ”Orlich Gniazd” i „Zygmunta Krasińskiego”. W najbliższym czasie w dolinie rz. Warty oraz rez. „Gąszczyk” zostanie wytyczona ścieżka edukacyjna pozwalająca poznać walory przyrodnicze i krajobrazowe.

OSOBLIWOŚCI PRZYRODNICZE WYSTĘPUJĄCE NA TRASIE SPŁYWU Dzikie kaczki Krzyżówka – żyje na wodach wszelkiego rodzaju oraz w ich pobliżu, występuje także w miastach. Łatwo ja spotkać w ciągu całego roku w wymienionych biotopach. Tam też zakłada gniazda. Jest to ptak częściowo wędrowny, można go spotkać na terenach lęgowych od lutego do września. Gniazdo znajduje się w roślinności na brzegach zbiorników wodnych, niekiedy także daleko od wody, również w dziuplach drzew itp. Pokarm – głównie zielone części roślin i nasiona wydobywane z wody lub zbierane na lądzie. Oprócz tego drobne zwierzątka wodne. Jest to ważny ptak łowny, powszechnie występujący i dość liczny. Nie wymaga specjalnych zabiegów ochronnych poza ochroną biotopów. Trzcinowiska Trzcina pospolita. Wieloletnia trawa wysokości ok. 4m o bardzo silnym kłączu podziemnym i długich rozłogach, cała sino – zielona. Źdźbła wzniesione, grube. Liście równowąskie, długie, ostre. Kwiaty drobne, zebrane w dużą rozpierzchłą wiechę, przechyloną w jedną stronę. Kwitnie od lipca do września. Występowanie – pospolita i szeroko rozpowszechniona, rośnie na brzegach wód stojących i wolno płynących, tworzy własne zbiorowiska na dużych powierzchniach. Ważna roślina użytkowa, stosowana jako surowiec do wyrobu płyt budowlanych, mat, plecionek, papieru, umocnień wydmowych. Na łąkach bywa uciążliwym chwastem, gdyż ma niewielką wartość paszową.

ROŚLINNOŚĆ NADRZECZNA Kolczurka klapowana – okzała roślina pnąca, o pędach długości do 6 m. Liście duże, dłoniasto klapowane na ogonkach. Kwiaty białokremowe, rozdzielnopłciowe ale obok siebie na jednej roślinie. Męskie mniejsze, średnicy do 1 cm, żeńskie większe do 3 cm. Męskie zebrane w okazałe, wierzchowate kwiatostany, żeńskie pojedyńczo lub po 2 w kątach liści. Owocem jest duża, do 5 cm, zielona, 4 nasienna torebka z kolczastymi wyrostkami. Kwitnie w lipcu i sierpniu. Występowanie – uprawiana jako pnącze ozdobne i dziczejąca. Rośnie w lasach i zaroślach nadrzecznych. Pochodzi z Ameryki Północnej. U nas rozprzestrzenia się jako uciekinier z uprawy. Wrotycz pospolity – okazała, wieloletnia roślina zielona, wysokości do 1,5 m, aromatycznie pachnąca. Łodygi wzniesione, sztywne. Liście duże, pierzaste, podzielone. Koszyczki kwiatowe drobne, żółte, twarde i płaskie, zebrane w gęste, szczytowe kwiatostany. Kwitnie od lipca do października. Występowanie – pospolity i szeroko rozprzestrzeniony na niżu i w niższych położeniach górskich. Rośnie na nieużytkach, przydrożach, obrzeżach lasów. Roślina trująca i lecznicza, także przyprawowa. Uprawiana jako ozdobna bylina parkowa. Krwawnik pospolity – dość charakterystyczna, wieloletnia roślina zielona, wysokości do 80 cm. Łodyga wzniesiona, nierozgałęziona, ulistniona. Liście wydłużone, pierzaste, podzielone na drobne odcinki. Kwiaty białe zebrane w małe koszyczki. Kwitnie od lipca do października. Występowanie – bardzo pospolita roślina, rośnie na polach, łąkach, przydrożach, w zaroślach, na nieużytkach. Roślina lecznicza, o działaniu rozkurczowym. Bardzo silnie aromatyczna. Głóg dwuszyjkowy – krzew lub niewysokie drzewo, do 8 m o liściach odwrotnie jajowatych lub nawet okrągłych, najczęściej płytko klapowanych, ciemnozielonych, błyszczących, opadających na zimę. Na końcach małych gałązek znajdują się ostre ciernie, długości do 7 cm. Kwiaty drobne, białokremowe, zebrane w gęste, liczne, wzniesione podbaldachy, silnie, dość nieprzyjemnie pachnące. Owoce czerwone – kwitnie – maj –czerwiec. Występowanie – krzew pospolity na niżu, rośnie w lasach liściastych i mieszanych, zaroślach, na zboczach, w żywopłotach. Roślina lecznicza, stosowana w chorobach serca. Owoce jadalne, choć mało soczyste. Drewno mocne, twarde.