Wywłaszczenie nieruchomości pod drogi publiczne. Jakie prawa ma wywłaszczony?

Jeśli konkretna nieruchomość zlokalizowana jest w miejscu realizacji planowanej inwestycji drogowej, zostanie ona wywłaszczona. Czy decyzja o wywłaszczeniu jest ostateczna? Czy właściciel nieruchomości może sprzeciwić się wydaniu nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa?

 

Nieodwołalna decyzja?

Wywłaszczenie nieruchomości na rzecz realizacji inwestycji drogowej możliwe jest ze względu na to, że budowa drogi publicznej należy do grupy tzw. celów publicznych. A te – zgodnie z Ustawą o gospodarce nieruchomościami – dają prawo wywłaszczenia dotychczasowych właścicieli nieruchomości, jeśli ich realizacja tego wymaga, a nie ma możliwości nabycia praw do nieruchomości w drodze umowy.

Nie oznacza to jednak, że osoby podlegające wywłaszczeniu nie mają prawa do wyrażenia swojego sprzeciwu wobec działań organu. Sama decyzja o zezwoleniu na inwestycję drogową (ZRID) wydawana jest w formie decyzji administracyjnej przez wojewodę lub starostę.

Dotychczasowi właściciele nieruchomości objętych wywłaszczeniem mają prawo odwołać się od wydanej decyzji w ciągu 14 dni od dnia jej doręczenia. Jednak w przypadku decyzji ZRID skutecznym będzie wyłącznie odwołanie wskazujące naruszenie prawa przez wydaną decyzję. Biorąc jednak pod uwagę, że inwestycje drogowe są skrupulatnie zaplanowanym projektem, wskazanie jakichkolwiek uchybień prawnych jest z reguły niemożliwe.

Prawo do odszkodowania

Skoro szanse na skuteczne odwołanie od decyzji ZRID są znikome, to czy właściciele wywłaszczonych nieruchomości mogą podjąć jakiekolwiek inne działania, które pozwolą im walczyć o swoje prawa?

Warto pamiętać, że w przypadku decyzji ZRID przysługuje odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości zajętych pod drogi publiczne. I chociaż jest to prawo przysługujące wywłaszczonym, to mimo to warto szczególnie zadbać o sprawiedliwą wysokość przyznanego odszkodowania.

Sama decyzja określająca wysokość przyznanego odszkodowania powinna być wydana w ciągu 30 lub 60 dni (w przypadku decyzji ZRID o rygorze natychmiastowej wykonalności) od dnia, w którym decyzja ZRID stała się ostateczna lub nadano jej rygor natychmiastowej wymagalności.

Podstawowym dokumentem, na podstawie którego organ określa wysokość przyznanego odszkodowania, jest operat szacunkowy opracowany przez uprawnionego rzeczoznawcę majątkowego. Samo odszkodowanie powinno zostać wypłacone wywłaszczonym w ciągu 14 dni od uostatecznienia się decyzji odszkodowawczej.

Rozczarowująca praktyka

Chociaż reguły przyznawania odszkodowania dla wywłaszczonych na mocy ZRID są jasno określone przez prawo, praktyka wskazuje, że organy wydające decyzje określającą wysokość odszkodowania dopuszczają się wielu błędów.

Do najczęstszych zalicza się opieszałość organu, błędy w przygotowanym operacie szacunkowym czy wycena nieruchomości w oparciu o niewłaściwe dane.

Dlatego właściciele wywłaszczonych nieruchomości powinni przywiązać szczególną wagę do prawidłowego przeprowadzenia postępowania administracyjnego zmierzającego do określenia należnego odszkodowania. Tym bardziej, że jako jego strona mają prawo do wglądu i ustosunkowania się wobec zgromadzonych dowodów, co też często jest ignorowane przez organ.

Prawo do odwołania, ponaglenia, skargi

Wywłaszczeni, którzy czują się pokrzywdzeni wysokością przyznanego odszkodowania, mają prawo do odwołania się od wydanej decyzji. Odwołanie należy złożyć do organu wyższego szczebla za pośrednictwem organu wydającego decyzję w ciągu 14 dni od skutecznego otrzymania decyzji odszkodowawczej. Jeśli jednak postępowanie zmierzające do określenia należnego odszkodowania znacznie się wydłuża, wywłaszczeni mają prawo do wniesienia ponaglenia do organu wyższej instancji. W jego wyniku zostaje zbadana ewentualna bezczynność organu oraz przewlekłość postępowania.

W postanowieniu wydanym w wyniku wniesionego ponaglenia zostaje również określony termin, w jakim organ ma wydać decyzję o wysokości należnego odszkodowania. Jeśli rozstrzygnięcie odwołania lub ponaglenia nie będzie satysfakcjonujące dla wywłaszczonych, ci mają prawo do złożenia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Każde z tych działań pozwala wywłaszczonym podjąć walkę o sprawiedliwe odszkodowanie za wywłaszczone nieruchomości pod drogi publiczne.

Patron merytoryczny artykułu:

INLEGIS Kancelarie Prawne – Wywłaszczenie Nieruchomości
ul. Podwale 83/7
50-414 Wrocław
tel: 793 101 800

wywlaszczenie.pl

 

źródło: artykuł partnera