73 rocznica Bohaterskiej Obrony Węgierskiej Górki

Południowa granica Polski na wschód od Zwardonia obsadzona była przez oddziały 1. Brygady Górskiej płk dypl. Janusza Gaładyka. Zaplecze oddziałów stanowiły cztery schrony bojowe w Węgierskiej Górce obsadzone przez 151. kompanię forteczną “Węgierska Górka” kpt. Tadeusza Semika. 1 września 1939 o świcie przez Przełęcz Zwardońską wkroczyły w dolinę Soły oddziały 7 Bawarskiej Dywizji Piechoty pod dowództwem gen. bryg. Eugena Otta.

Po zaciętych walkach, 2 września niemieckie oddziały dotarły na przedpola schronów bojowych w Węgierskiej Górce. Niewielkiemu oddziałowi wojsk polskich udało się odeprzeć pierwszą falę uderzenia nieprzyjacielskiej piechoty celnym ogniem ckm-ów. Niemcy zaczęli rozważniej podchodzić do kwestii planowania ataku, decydując się tym razem na zdobywanie poszczególnych schronów po kolei. Taktyka ta, której kluczowym punktem były grupy szturmowe wspomagane przez saperów, nie dała pierwotnie spodziewanych efektów. Ataki trwały aż do późnych godzin nocnych.

Dowódca 1. Brygady Górskiej płk Janusz Gaładyk nakazał wycofanie z zajmowanych rubieży pod osłoną nocy. Umocnień w Węgierskiej Górce broniła 151 kompania forteczna “Węgierska Górka” pod dowództwem kpt. Tadeusza Semika. Załoga schronu “Waligóra” (dow. por. Leopold Galocz) zmuszona była do wycofania się z powodu braku amunicji. Walki trwały 8 godzin, po czym opór stawiły 2 schrony w Węgierskiej Górce: “Włóczęga” (dow. ppor. Marian Małkowski) i “Wędrowiec” (dow. kpt. Tadeusz Semik), oraz 1 i 2 kompania strzelecka 1. Batalionu KOP “Berezwecz” (mjr Kazimierz Czarkowski), do których nie dotarł rozkaz wycofania się.

Rankiem 3 września 1939 kpt. Tadeusz Semik zabronił prowadzenia ognia ze stropu schronu i korzystał jedynie z ckm i działka 37 mm. Rozkazu tego nie wykonał jego zastępca sierż. Stanisław Raczyński i zginął przeszyty ogniem ciężkiego karabinu maszynowego. Schron “Włóczęga” poddał się 3 września o godz. 8.30, a schron “Wędrowiec” dowodzony przez kpt. Tadeusza Semika o godz. 17.00. Mimo ogromnej przewagi liczebnej i technicznej, Niemcy ponieśli spore, szacowane na 200-300 ludzi, straty.

Dla upamiętnienia walk w Węgierskiej Górce w roku 1993 w schronie “Wędrowiec” powstało Muzeum, w którym zgromadzono pamiątki z tamtych lat. Przed nim powstał amfiteatr, w którym odbywają się patriotyczne uroczystości. Za walkę obronną z hitlerowskim najeźdźcą Węgierska Górka w 1971 odznaczona została Krzyżem Grunwaldu III klasy.

Od lat odbywają się także  uroczystości, upamiętniające bohaterską walkę polskich żołnierzy w Węgierskiej Górce. Dzisiaj rozpoczną się one o godzinie 15.00. Zaplanowano między innymi uroczystą Mszę Świętą,
Apel Poległych, złożenie wiązanek kwiatów pod tablicą pamiątkową i koncert Orkiestry Reprezentacyjnej Straży Granicznej z Nowego Sącza. Na uczestników uroczystości czekać będzie żołnierska grochówka.