Co warto wiedzieć o pokojowej nagrodzie Nobla?
Lista kandydatów tradycyjnie utrzymywana jest w tajemnicy, ale na przednoblowskiej “giełdzie” faworytów pojawia się chiński dysydent, 34-letni Hu Jia, zajmujący się problemami demokracji, środowiska i AIDS. – W 2007 roku nagrodę otrzymał były wiceprezydent Stanów Zjednoczonych Al Gore, orędownik walki z globalnym ociepleniem, i Międzyrządowy Panel do spraw Zmian Klimatu (IPCC). – Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża otrzymał pokojowego Nobla aż trzykrotnie – w latach 1917, 1944 i 1963 – co nie udało się żadnej innej organizacji ani pojedynczej osobie. Z kolei założyciel Czerwonego Krzyża Jean Henri Dunant ze Szwajcarii był jednym z dwóch zdobywców pierwszej Pokojowej Nagrody Nobla w 1901 roku. – Matka Teresa, laureatka nagrody w 1979 roku, odmówiła uczestnictwa w tradycyjnym przyjęciu w Oslo, tłumacząc, że pieniądze lepiej przeznaczyć na pomoc biednym. Przyjęcie odwołano. – W 1973 roku ambasador USA w Oslo, który w imieniu amerykańskiego sekretarza stanu Henry’ego Kissingera odbierał nagrodę za porozumienie pokojowe z Wietnamem, został w proteście obrzucony śnieżkami. Przedstawiciel Wietnamu Północnego Le Duc Tho nie przyjął nagrody, uzasadniając, że kraj nadal jest w stanie wojny. – W przeszłości na liście nominowanych znaleźli się m.in. Adolf Hitler i Józef Stalin. – Po tym, jak w 1935 roku laureatem Pokojowej Nagrody Nobla został niemiecki pacyfistyczny pisarz Carl von Ossietzky Adolf Hitler zakazał Niemcom odbierania nagród. Zakaz dotknął trzech niemieckich naukowców, którzy pod koniec lat 30. zostali nagrodzeni w dziedzinie chemii i medycyny.
Nagrodzeni w ostatnich latach:
8.10.Oslo – Komitet Noblowski norweskiego parlamentu ogłosi w piątek ok. godz. 11.00 laureata tegorocznej Pokojowej Nagrody Nobla. Zamieszczamy listę laureatów tego przyznawanego od 1901 roku wyróżnienia w ostatnich latach: 2007 – Były wiceprezydent USA Al Gore i Międzyrządowy Panel do spraw Zmian Klimatu; wyróżnienie przyznano za upowszechnianie wiedzy na temat zmian klimatycznych i stworzenie podstaw do walki z nimi; 2006 – Mohammad Junus, twórca systemu mikrokredytów z Bangladeszu i jego organizacja pomocy finansowej dla najbiedniejszych Grameen Bank; 2005 – Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA) i jej szef Mohamed ElBaradei; 2004 – Wangari Maathai, kenijska działaczka ekologiczna; 2003 – Szirin Ebadi, irańska prawniczka i obrończyni praw człowieka; 2002 – Jimmy Carter, były prezydent USA, mediator w konfliktach; 2001 – ONZ i jej sekretarz generalny Kofi Annan; 2000 – Kim De Dzung, prezydent Korei Południowej; 1999 – Międzynarodowa organizacja humanitarna Lekarze bez Granic; 1998 – John Hume, przywódca Socjaldemokratycznej Partii Pracy, głównego ugrupowania północnoirlandzkich katolików, i David Trimble, szef Partii Unionistów Ulsteru (UUP), głównego tamtejszego ugrupowania protestanckiego; 1997 – Kampania na rzecz Zakazu Min Przeciwpiechotnych i jej koordynatorka Jody Williams z USA; 1996 – Katolicki biskup Carlos Filipe Ximenes Belo i Jose Ramos Horta, liderzy pokojowej walki o samostanowienie Timoru Wschodniego; 1995 – Organizacja Pugwash, działająca na rzecz rozbrojenia nuklearnego, oraz jej twórca, brytyjski fizyk polskiego pochodzenia Joseph Rotblat; 1994 – Jaser Arafat, przywódca Organizacji Wyzwolenia Palestyny, oraz izraelscy premierzy Szimon Peres i Icchak Rabin; 1993 – Nelson Mandela, przywódca Afrykańskiego Kongresu Narodowego, i prezydent RPA Frederik Willem de Klerk; 1992 – Działaczka indiańska Rigoberta Menchu z Gwatemali; 1991 – Aung San Suu Kyi, przywódczyni opozycji birmańskiej; 1990 – Michaił Gorbaczow, prezydent ZSRR; 1989 – Dalajlama XIV (Tenzin Gyatso), religijny przywódca Tybetańczyków; 1988 – Siły pokojowe ONZ; 1987 – Oscar Arias Sanchez, prezydent Kostaryki, autor planu ustanowienia pokoju w Ameryce Środkowej; 1986 – Elie Wiesel (USA) żydowski pisarz, więzień Auschwitz, promotor historycznej pamięci o holokauście; 1985 – Międzynarodowy ruch Lekarze Świata Przeciwko Wojnie Jądrowej, założony w 1980 r., pod współprzewodnictwem Jewgienija Czazowa (ZSRR) i Bernarda Lowna (USA); 1984 – Desmond Mpilo Tutu, anglikański biskup z RPA, obrońca praw tamtejszej czarnej ludności; 1983 – Lech Wałęsa, przewodniczący NSZZ “Solidarność”.
