Mija 10 lat od ataków terrorystycznych w USA

Nowy Jork, 11 dzień września 2001 roku. Trzy minuty po godzinie dziewiątej rano drugi samolot porwany przez terrorystów uderza w południową wieże World Trade Center. Obrazek ten doskonale pamięta nowojorczyk, Felix Danso. Był wtedy w liceum. Po ataku lekcje zostały przerwane. Wszyscy uczniowie i nauczyciele wpatrzeni byli w ekrany telewizorów. – Nikt nie potrafił powiedzieć słowa, wszyscy płakali w mojej klasie, to był bardzo smutny dzień. Chwilę potem kolejny cios, dalej oglądaliśmy wiadomości i zobaczyliśmy, że kolejny samolot się rozbił, tym razem uderzył w Pentagon, wtedy pomyśleliśmy “o mój Boże, Ameryka została zaatakowana” – wspomina.

Jeszcze trudniej było uwierzyć w to, że bliźniacze wieże zawaliły się. W sumie w zamachach z 11 września zginęło blisko trzy tysiące osób, w tym ponad trzystu strażaków, którzy brali udział w akcji ratowniczej. W “strefie zero” śmierć poniosło też sześciu Polaków. – Zwracam się do wszystkich narodów i ludzi dobrej woli z najgorętszym apelem: budujmy nasz świat wokół osi dobra, wokół takich wartości jak pokój, solidarność i miłosierdzie – mówił we wrześniu 2001 roku Aleksander Kwaśniewski.

Andrzej Matysik, dziennikarz muzyczny, w tym miejscu był wiele razy. Jak mówi od strzelistych wież bardziej fascynowała go scena tuż pod nimi. To właśnie tu codziennie odbywały się darmowe koncerty, także te bluesowe. To artysta, który kilka lat po zamachu znalazł się na okładce muzycznego czasopisma. Do Nowego Yorku wrócił cztery lata po zamachu. Zastał plac budowy ogrodzony płotem. – Na tej siatce tysiące zdjęć ofiar, tysiące odręcznych karteczek osobistych dedykowanych tym ludziom. To było straszne wrażenie, tam się nie chciało wchodzić – mówi.

Przez wiele lat do tragedii z 11 września nie chciał wracać i Javits Jacob. Dziś ma 17 lat i wciąż nie rozumie dlaczego do tego doszło. I choć życie w Stanach Zjednoczonych wróciło do normy to, jak mówi, już nigdy nie będzie takie samo. – Okropne, przez bardzo długi czas ludzie byli załamani, zdruzgotani, nie mogli, tak jak ja, zrozumieć dlaczego to się stało. To był pierwszy raz kiedy ludzie w Nowym Jorku doświadczyli terroryzmu tak blisko – mówi.

Za zamachem stać miała Al-Kaida, największa na świecie organizacja terrorystyczna.  – Jeszcze nikt nigdy nie upokorzył wielkiego mocarstwa aż do takiego stopnia nawet. Jeśli to nie był sukces Al-Kaidy to tym chętniej wypięła ona pierś po ordery, czyli tak naprawdę po popularność w świecie islamskim – mówi dr Bogdan Pliszka, politolog.

Po zamachu z 11 września prezydent George W. Bush wypowiedział wojnę terrorystom. – Dzień 11 września stał się jedną z najważniejszych cech współczesnych stosunków międzynarodowych, dzieląc w sposób wyraźny na okres przed i po również amerykańską politykę zagraniczną – tłumaczy Justyna Tomala-Wawrowska.

Poprawiono przede wszystkim system bezpieczeństwa. Zwłaszcza na lotniskach. Na własnej skórze odczuli to przede wszystkim pasażerowie, nie tylko ci zza Wielkiej Wody.  – Stosujemy wiele nowych, nowoczesnych urządzeń przy kontroli, a to wszystko kosztuje. Zmieniły się także przepisy, które powodują, że jest większe współdziałanie wszystkich służb – tłumaczy Andrzej Tomasik, prezes Górnośląskiego Towarzystwa Lotniczego. Opublikowane ostatnio nagrania rozmów między wieżą kontrolną, pilotami a władzami wojskowymi pokazują, że nikt w Stanach nie był na ten atak przygotowany.

10. rocznica ma być wyjątkowa. Koncerty, wydania książkowe i filmowe dotyczące zamachów z 11 września, a za 4 lata, w miejscu gdzie stały wieże WTC, ma powstać Światowe Centrum Handlu.