Wystawa egzotycznych owadów świata w Muzeum Częstochowskim

Wystawa „Ulotne piękno. Egzotyczne owady świata z kolekcji Muzeum Częstochowskiego” to prezentacja kolekcji owadów z najodleglejszych zakątków globu, znajdującej się w zbiorach Działu Przyrody Muzeum Częstochowskiego. Będzie można ją zwiedzać od 24 lipca do 24 października, w Pawilonie Wystawowym w Parku Staszica.   

 

Na ekspozycję złoży się około tysiąca okazów najpiękniejszych motyli i chrząszczy świata. Występowanie określonych gatunków owadów uzależnione jest od warunków klimatycznych i szaty roślinnej, charakterystycznej dla danego obszaru. W takim też ujęciu, czyli według krain zoogeograficznych, zostanie zaprezentowana omawiana kolekcja.

Największa na świecie liczba i różnorodność owadów występuje w krainie neotropikalnej, która obejmuje tropikalną Amerykę Południową i Środkową wraz z sąsiadującymi wyspami.

Na każdej wystawie przyrodniczej  błękitne motyle z  rodziny Morphidae (Morfidy) – o pięknych, metalicznie połyskujących we wszystkich odcieniach koloru niebieskiego, skrzydłach – najbardziej przyciągają uwagę zwiedzających. Należą do najsłynniejszych i najbardziej rzucających się w oczy mieszkańców tropikalnej puszczy. Latające, żywe motyle sprawiają wrażenie błękitnej błyskawicy… Niektóre południowoamerykańskie gatunki są widoczne przez człowieka nawet z odległości jednego kilometra.

Do występującej w krainie indoaustralijskiej rodziny Papilionidae (Pazie) należą największe, a także najpiękniejsze motyle świata. Szczególnie wyróżniają się ogromne pazie rajskie z rodzaju Ornithoptera. Samce mają przepiękny, błyszczący, złoty lub zielony rysunek na czarnym tle.

Z kolei pazie rajskie z rodzaju Troides mają urzekające barwy, będące kombinacją barwy strukturalnej i prześwitującego żółtego pigmentu. Niektóre z nich jako zagrożone wygięciem zostały wpisane na czerwoną listę Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN). Niezwykłe są występujące w tej krainie gatunki z rodzaju Cyrestis, zaliczane do Nymphalidae (Rusałki). Motyle te mają oryginalny kształt skrzydeł oraz podobny do mapy rysunek.

Krainę etiopską tworzy kontynent afrykański na południe od Sahary i Madagaskar. Jednymi z najbardziej charakterystycznych dla tego regionu są motyle z rodziny Acraeidae (Akreje), dla których Afryka jest właściwą ojczyzną. Najczęściej ubarwione są w różnych odcieniach barwy czerwonobrązowej lub piaskowej – typowych dla afrykańskiego krajobrazu.

 W Afryce występują także najlepiej latające motyle na świecie, do których zaliczany jest Charaxes brutus. Z powodu szybkiego lotu na dużych wysokościach rzadko trafiają one do kolekcji entomologicznych, ale na wystawie „Ulotne piękno” oczywiście będzie można go podziwiać.

Odrębny zbiór stanowią motyle nocne i chrząszcze – reprezentanci wszystkich wymienionych wyżej krain geograficznych. Motyle nocne imponują nie tylko rozmaitością barw i kształtów, ale również rozmiarami. Jest wśród nich największy pod względem rozpiętości skrzydeł motyl świata – Thysania agrippina, występujący w lasach deszczowych Ameryki Południowej i Środkowej.

Motylem nocnym o największej powierzchni skrzydeł jest indoaustralijski Attacus atlas, na którego piękne, wzorzyste ubarwienie składają się różne odcienie różu, czerni i brązu.

 

Występujący na Madagaskarze Urania ripheus – niegdyś używany do wyrobu biżuterii w stylu secesyjnym – zaliczany jest do najpiękniejszych motyli świata.

Wśród chrząszczy w częstochowskim muzeum zobaczymy między innymi największego chrząszcza świata, południowoamerykańskiego Dynastes hercules oraz występującego w deszczowych lasach równikowych Afryki Goliathus goliathus, należącego do największych i najcięższych chrząszczy świata.

Ekspozycja „Ulotne piękno” jest także punktem wyjścia do rozważań na temat relacji sztuki i natury oraz rozwoju nowożytnej nauki. Okazją, by przedstawić sylwetkę, żyjącej na przełomie XVII/XVIII wieku, Marii Sibylli Merian – artystki, mistrzyni ilustracji botanicznej oraz entomolożki.

Wystawa ta poświęcona jest pamięci dr. Andrzeja W. Skalskiego, przyrodnika i dyrektora Muzeum Częstochowskiego w latach 1975-1991. W tym roku mija 25 rocznica jego śmierci oraz 40 rocznica zorganizowanej przez niego wystawy „Klejnoty brazylijskiej dżungli”.

 

autor: Ewa Kaczmarzyk, kurator wystawy